Форуми минтақавӣ оид ба мониторинги пиряхҳо ва криосфера дар Осиёи Марказӣ               

                                          

Санаи 29 майи соли 2025 дар ҳошияи баргузории Конференсияи байналмиллалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо дар Агентии обуҳавошиносии Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон «Форуми минтақавӣ оид ба мониторинги пиряхҳо ва криосфера дар Осиёи Марказӣ» бо иштироки намояндагони Ҳукумат ва Парлумони Ҷумҳурӣ, роҳбарони Хадамотҳои обуҳавошиносии кишварҳои Осиёи Марказӣ, ташкилотҳои байналмиллалӣ, коршиносони масоили обу иқлим, намояндагони вазорату идораҳои ҷумҳурӣ ва ВАО баргузор гардид.

Дар суханрониҳои ифтитоҳии намояндаи Парлумони Тоҷикистон Латифзода Р,  Раиси Кумитаи ҳифзи муҳити зисти назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон-Шерализода Б. А., Директори Агентии обуҳавошиносӣ Қурбонзода А.Ҳ., муовини директори Агентӣ Байдуллоева Ҷ.А. оид ба ташаббусҳои Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ - Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар самти захираҳои обу иқлим, талошҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон ҷиҳати мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим ва таҳкими устувории минтақавӣ, суръати нигаронкунандаи обшавии пиряхҳо, масъалаҳои ҳифзи экосистемаҳои кӯҳӣ, идоракунии устувори захираҳои обӣ ва мубориза бо хатарҳои иқлимӣ  махсусан таъкид гардид.  

Дар суханрониҳои дигар баромадкунандагони Форум, аз ҷумла профессор Селесте Сауло – Дабири кулли Созмони Умумиҷаҳонии Обуҳавошиносӣ (СУО), Йорк Шюэграф – муовини роҳбари Намояндагии Сафорати Олмон дар Тоҷикистон,  доктор Али Нойманн – намояндаи Агентии Швейтсария оид ба рушд ва ҳамкорӣ (SDC), Петтери Таалас – директори Институти метеорологии Финландия ва мутахассисони соҳавӣ асосан оид ба мавзӯъҳои афзоиши огоҳонии ҷомеа оид ба аҳамияти пиряхҳо ва криосфера барои Осиёи Марказӣ, таъсири эҳтимолии обшавии пиряхҳо ба муҳити зисту захираҳои обӣ, муҳокимаи тадқиқотҳои илмӣ дар бораи криосфера, табодули таҷриба байни кишварҳои минтақа ва мутахассисони байналмилалӣ дар соҳаи мониторинги пиряхҳо, таҳияи барномаҳо ва стратегияҳои муштарак барои ҳифзи пиряхҳо ва криосфера суханронӣ намуданд.

Яке аз нуқтаҳои муҳими Форум бо сарпарастии Созмони Умумиҷаҳонии Обуҳавошиносӣ ва мусоидати дигар шарикони рушд дар шаҳри Душанбе таъсис додани Маркази ҳамоҳангсозии минтақавӣ оид ба яхшиносӣ муҳим дониста шуда, ҳамчунин атрофи ташаббуси Тоҷикистону Фаронса “Даҳсолаи амал барои илмҳои криосферӣ 2025-2034” ва дигар мавзуъҳои мавриди таваҷҷуҳи муштарак табодули судманди афкор сурат гирифт.

Дар доираи чорабинӣ вохӯриҳои дуҷонибаи роҳбарони Хадамотҳои обуҳавошиносии Осиёи Марказӣ баргузор гардид, ки дар рафти онҳо масъалаҳои ҳамкориҳои минбаъда дар самти табодули таҷриба байни кишварҳои минтақа дар соҳаи мониторинги пиряхҳо, ҳифзи захираҳои обӣ ва мутобиқшавӣ ба тағйирёбии иқлим матраҳ гардиданд

Бояд қайд намуд, ки муҳокимаҳо, арзёбиҳои мутахассисон ва тавсияҳое, ки дар рафти Форум таҳия гардиданд, ба кишварҳои Осиёи Марказӣ имкон медиҳанд, ки роҳҳои ҳамгироиёна ва ҳалли стратегиро барои идоракунии муассири криосфера тарҳрезӣ намоянд. Ин дар навбати худ, устувории дарозмуддат ва самарабахши экосистемаҳо, амнияти захираҳои обӣ ва рушди устувори иқтисодиро дар шароити тағйирёбандаи иқлим таъмин менамояд.